1. Inleiding

De cyclus van de vrouw wordt geregeld door een ingewikkeld samenspel van hormonen. In de loop van de cyclus die gemiddeld 28 dagen duurt, wordt het baarmoederslijmvlies door inwerking van hormonen dikker. Hierdoor kan een eventuele bevruchte eicel zich in het slijmvlies nestelen zodat het kan uitgroeien tot een baby.

Heeft er echter geen bevruchting plaatsgevonden, dan wordt het dikker geworden baarmoederslijmvlies afgestoten, wat zorgt voor de maandelijkse bloeding of menstruatie. de baarmoeder trekt dan samen en stoot het slijmvlies af. De samentrekking van de baarmoeder kan pijnlijke krampen geven die hinderlijk kunnen zijn bij de dagelijkse activiteiten.

De meeste vrouwen kampen tijdens de menstruatie in meer of mindere mate met lichamelijke klachten. Dit kan gaan van een licht zeurende buikpijn tot intense krampen die gepaard gaan misselijkheid en hoofdpijn. Vaak straalt de menstruatiepijn ook uit naar de onderrug.

Ernstige vormen van menstruatiepijn kunnen onderverdeeld worden in twee categorieën:

• Primaire dysmenorroe: bij deze vorm ontstaan de klachten reeds op jonge leeftijd, meestal enkele maanden na het eerst voorkomen van de menstruatie. De oorzaak voor de hevige pijn heeft naar alle waarschijnlijkheid te maken met een verhoogde productie van prostaglandinen door het lichaam. Deze hormoonachtige stoffen zijn verantwoordelijk voor heel wat verschillende processen in het lichaam, waaronder het doen samentrekken van de baarmoeder om het afgebroken baarmoederslijmvlies naar buiten te persen. In de meeste gevallen verminderen of verdwijnen de klachten van primaire dysmenorroe bij het ouder worden (tussen de 25 en 30 jaar) of na een bevalling. 
• Secundaire dysmenorroe: bij deze vorm is de ernstige menstruatiepijn het gevolg van een onderliggende gynaecologische aandoening zoals endometriose (link), een vleesboom, inflammatie of een vernauwde baarmoederhals. 

2. Symptomen

• Pijn in de onderbuik
• Pijn kan uitstralen naar de rug en/of bovenbenen
• Hoofdpijn
• Vermoeidheid
• Pijnlijke borsten
• Misselijkheid
• Opgeblazen gevoel
• Diarree
• Duizeligheid
• Zich verdrietig of geprikkeld voelen

3. Oorzaken

Als hevige menstruatiepijnen pas op latere leeftijd voorkomen (secyundaire dysmenorroe), kan dit meerdere oorzaken hebben:

• Aanwezigheid van een vleesboom (fibroom of myoom) in de baarmoeder: dit gaat meestal gepaard met hevige bloedingen
• Ontsteking van de eileiders of het baarmoederslijmvlies: dit gaat gepaard met koorts en een slecht geurende vaginale afscheiding
• Endometriose: baarmoederslijmvlies dat zich ontwikkelt buiten de baarmoeder, bvb. op eierstokken of eileiders: dit slijmvlies kan niet afgestoten worden en veroorzaakt pijn
• Adhesies of littekens na een ontsteking of operatie in de buik
• Gebruik van een spiraaltje als voorbehoedsmiddel
• Stress