1. Inleiding
Tussen 3% en 18% van de vrouwen geeft aan in meer of mindere mate last te hebben van pijn tijdens het vrijen, in wetenschappelijke termen dyspareunie genaamd. Ook mannen kunnen echter pijn ervaren bij seksueel contact. Dit komt minder vaak voor dan bij vrouwen, maar precieze cijfers zijn niet gekend, onder meer door het taboe dat onder mannen nog te vaak op het onderwerp rust en waardoor zij minder snel naar een arts zullen stappen.
Bij vrouwen valt dyspareunie op te delen in twee categorieën: oppervlakkige en diepe pijn. Oppervlakkige pijn wordt gevoeld aan de ingang van de vagina bij de penetratie, maar kan bijvoorbeeld ook voorkomen bij het inbrengen van een vinger of een tampon in de vagina. Diepe pijn daarentegen wordt eerder gevoeld in de vagina of onderbuik, wanneer de penis een stotende beweging maakt.
Dyspareunie is een symptoom en kan veel verschillende oorzaken hebben, die zowel fysiek, psychologisch als een combinatie van beiden kunnen zijn. Om een goede behandelstrategie te kunnen uitwerken is de exacte diagnose van het onderliggende probleem dus essentieel.
2. Symptomen
- Pijn bij het begin, tijdens of na seksueel contact (penetratie)
- Pijn is bij vrouwen gesitueerd aan de opening van de vagina, diep in de vagina of in de onderbuik
- Bij mannen bevindt de pijn zich aan de eikel, in de urinebuis, de teelballen of de onderbuik
- Eventueel (bij infecties) brandend gevoel in de geslachtsorganen
3. Oorzaken
Vrouwen:
- Verhoogde spanning van de bekkenbodemspieren (bijv. om psychologische redenen)
- Vaginale atrofie na de menopauze (combinatie van vaginale droogte en dunnere vaginawand)
- Aandoening van de slijmvliezen (bijv. ziekte van Sjögren)
- Vulvaire vestibulitis
- Vaginale infectie
- Littekenweefsel na een episiotomie
- Blaasontsteking
- Allergische reactie
- Endometriose
- Tumor
Mannen:
- Verhoogde spanning van de bekkenbodemspieren (bijv. om psychologische redenen)
- Ontsteking van de eikel, prostaat of teelballen
- Vernauwing van de voorhuid
- Infectie
- Allergische reactie
- Tumor
