Jonathan Tresignie
Waar moet ik als osteopaat rekening mee houden in het kader van de contact tracing? [19 juni 2020]
De contactopsporing in de strijd tegen de verdere verspreiding van het coronavirus SARS-CoV-2 heeft al heel wat inkt doen vloeien. Er bestaan op heden maar liefst 7 adviezen van het kenniscentrum van de Belgische Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA) omtrent COVID-19 tracing!
We zetten graag even op een rijtje waar je als osteopaat rekening dient mee te houden.
Contactopsporing vs beroepsgeheim
De bevoegde overheden hebben op gezondheidsvlak reeds verschillende maatregelen geïmplementeerd waarbij er een afweging werd gemaakt tussen o.m. de bescherming van de volksgezondheid, het recht op kwaliteitsvolle zorg, het recht op privacy en het beroepsgeheim.
Contactopsporing is geen nieuw fenomeen, het werd reeds gebruikt ter bescherming van de volksgezondheid om verdere verspreiding van andere besmettelijke ziekten, zoals tuberculose, tegen te gaan. Op 11 mei 2020 ging het contactonderzoek in het kader van COVID-19 van start. Het gaat om een tijdelijke maatregel die er kwam na advies van de gegevensbeschermingsautoriteit. Dit om een tweede besmettingsgolf te vermijden bij afwezigheid van een vaccin en passende maatregelen om de epidemie in te dijken. Deze aanpak is en blijft wel onderhevig aan een aantal beperkingen. Zo is er nood aan veel tijd en middelen, wordt er gesteund op het geheugen van de besmette personen en is het niet mogelijk om contacten met onbekenden op te sporen (bv. op het openbaar vervoer, op restaurant, bij culturele of sportieve evenementen…).
Het juridisch kader is hier echter volledig verschillend van dat van het traditionele contactonderzoek. Geruime tijd ontbrak een wettelijk kader betreffende het beroepsgeheim bij contactopsporing. Het Decreet van 29 mei 2020 tot organisatie van de meldingsplicht en het contactonderzoek in het kader van COVID-19 bracht hier verandering in, en dit retroactief vanaf 11 mei 2020. Dit decreet voorziet dat de melding in het kader van COVID-19 verplicht dient te gebeuren aan Sciensano. Bovendien somt het decreet de persoonsgegevens op die dienen te worden gemeld.
Deze meldplicht vormt een uitzondering op het beroepsgeheim. De arts dient bijgevolg zijn medewerking te verlenen aan de contactopsporing, zowel door een verplichte melding van de patiënten die vermoedelijk besmet zijn met COVID-19, als door een contactopvolging in het geval de arts zelfs besmet is met COVID-19.
Het Decreet houdt op uitwerking te hebben op een datum die de Vlaamse Regering heeft vastgesteld, i.e. uiterlijk op 31 december 2021. Nadien dienen de meldingen opnieuw conform het Decreet van 21 november 2003 te gebeuren.
Om de vertrouwensrelatie met de patiënt te vrijwaren, is het noodzakelijk om de patiënt in duidelijke en verstaanbare taal te informeren, onder meer via informatiefolders en affiches in de wachtkamers en -zalen.
Zal ik als osteopaat gecontacteerd worden in het kader van contactopsporing m.b.t. mijn patiënten?
De contactopvolging wordt gestart via het verzenden van een elektronisch formulier naar de centrale databank, waarna contact wordt opgenomen met de met COVID-19 besmette patiënt.
"Uit vraagstelling aan de directeur van het kenniscentrum van de GBA (ter gelegenheid van de webinar dd. 15 juni 2020 over de evaluatie van de GBA van de verschillende COVID-19 contactopsporingsmethoden) kunnen we concluderen dat het contactopsporingsonderzoek niet de intentie heeft om de dokter of zorgverstrekker van de patiënt te contacteren om informatie in te winnen. Het contactopsporingsonderzoek richt zich op de met COVID-19 besmette patiënt zelf."
Hierop bestaat echter twee uitzonderingen:
- Indien u deel uitmaakt van een gemeenschap (zoals een woonzorgcentrum, school…). In dat geval zal de verantwoordelijke arts van de instelling gecontacteerd worden om mogelijke contacten in de instelling in kaart te brengen en verdere maatregelen te nemen. Alleen de naam en telefoonnummer van de indexpatiënt worden doorgegeven aan bv. de directeur van de instelling.
- Indien u als arts of zorgverstrekker zelf positief test op COVID-19, zal u gecontacteerd worden en zal u de namen van alle patiënten waarmee u in contact bent geweest dienen te melden.
Hoever staat het met de Covid-19 contact tracing app?
De Vlaamse Regering wil een app voor de brede bevolking laten ontwikkelen voor contactopsporing, ter ondersteuning van de bestaande contactopsporing en als onderdeel van de ‘verdedigingslinie’ tegen een mogelijk tweede golf van het coronavirus. Ze wil dit doen samen met de andere deelstaten, zodat er één app is voor het hele land. Hiervoor moet er ook een samenwerkingsakkoord komen, met een juridisch kader dat voldoende garanties geeft inzake privacy.
Enkele interessante links:
- 29 MEI 2020 - Decreet tot organisatie van de meldingsplicht en het contactonderzoek in het kader van COVID-19 (1)
- 28 MEI 2020 - Koninklijk besluit nr. 25 tot wijziging van het koninklijk besluit nr. 18 van 4 mei 2020 tot oprichting van een databank bij Sciensano in het kader van de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus COVID-19
- Informatiefolders die u eventueel in de wachtzaal kan ter beschikking stellen zijn terug te vinden via deze link
- Patiënten kunnen informatie inwinnen via deze link
- Privacyverklaring Agentschap Zorg en Gezondheid en Sciensano (databank) dd. 9 juni 2020
Van zodra er nieuwe ontwikkelingen zijn, brengen wij jullie op de hoogte!