Marc Lievens
In bed een serietje bekijken, aan de ontbijttafel de digitale krant doornemen, of even snel iets opzoeken: onze tablet is overal. Maar we staan er vaak niet bij stil wat de impact is van langdurig schermgebruik. Met name voor onze nek. Daarom lanceert Osteopaat Vlaanderen een campagne om het bewustzijn rond tabletgebruik in de kijker te zetten. En om de rol van de osteopaat te benadrukken. Want bij patiënten met nekproblemen maakt je osteopaat ook het verschil. Met de slogan “iPad nek? Osteo check!” wil Osteopaat Vlaanderen tabletgebruikers sensibiliseren, met een focus op jongeren.
Wat is een tabletnek?
Je kent vast het typische beeld waar onze campagne naar verwijst. Een jongere die helemaal gefixeerd is op een scherm in een hoekje met een tablet veel te dicht bij de neus. En de bijbehorende nek die in een onnatuurlijke houding zit. Met alle bijbehorende problemen, klachten of pijn. Maak kennis met “de tabletnek”.
Die tabletnek verwijst naar klachten van de nek, schouder en de arm die voortvloeien uit het langdurig voorovergebogen zitten kijken naar een mobiel beeldscherm. De tabletnek is een nekblessure die steeds vaker voorkomt. Zeker bij jongeren. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 30 tot 70% van de adolescenten tussen de 10 en 19 jaar rug- en/of nekklachten heeft.
Omdat we steeds meer op onze smartphone en tablet kijken—uit de jaarlijkse digimeter van onderzoekscentrum imec blijkt dat in 2021 voor jongvolwassenen al meer dan 3 uur per dag te zijn— is er ook een duidelijke toename van de klachten. De afgelopen jaren is er onder jongeren zelfs meer dan een verdubbeling van de klachten waar te nemen.
Waar ligt de oorzaak van het probleem? Het antwoord is eenvoudig: de tablet ligt vaak op tafel of op de schoot, waardoor je het hoofd moet buigen om op het scherm te kijken. Uit onderzoek is dan ook gebleken dat het gebruik van mobiele beeldschermen zoals tablet en laptop leiden tot slechtere hoofd- en nekhouding in vergelijking met desktop gebruikers.
Een probleem met het gebruik van een mobiel beeldscherm is dat het langdurig vooroverbuigen van het hoofd de druk op de nek bijna tienvoudig laat toenemen. Een hoofd weegt gemiddeld 5 kilo. Zodra het hoofd 15 graden naar beneden is gekanteld, neemt het gewicht en de druk al toe. Het gewicht van het hoofd is dan ongeveer 12 kilo. Bij een kanteling van 30 graden weegt het hoofd al bijna 20 kilo. Als het hoofd zo'n 60 graden is gekanteld, neemt de druk op de rug toe tot zo'n 30 kilo.
Het gevolg is toegenomen stress op de cervicale wervelkolom (nek), wat kan leiden tot gewrichts- en spierpijn, houdingsveranderingen, vroege degeneratie en andere symptomen zoals oogklachten, spanningshoofdpijn en tintelingen in armen/handen. In de ontwikkeling van de wervelkolom van een kind of een puber kunnen de gevolgen van een tabletnek onomkeerbaar zijn. Spieren en gewrichten zijn gemaakt om te bewegen, niet om langdurig stil te zitten.
Hoe voorkom je een tabletnek?
Voorkomen is beter dan genezen, ook bij een tabletnek. Preventie begint in de eerste plaats door een juiste houding aan te nemen, regelmatig te bewegen en meer afwisseling van houding (belasting en belastbaarheid aanpassen).
Als we met een mobiel scherm (tablet of smartphone) werken, is een goede houding essentieel. Controleer die dan ook regelmatig want we hebben de neiging om ‘weg te zakken’ of onderuit te zakken. Denk maar aan het typische tabletgebruik in de sofa of in bed. Of bij kinderen zelfs in een hoekje op de grond. Bijna iedereen houdt de telefoon of tablet trouwens veel te laag (op borsthoogte of zelfs nog lager) waardoor we de nek naar beneden buigen. Een betere manier is om de smartphone of tablet op ooghoogte te houden en de armen te ondersteunen.
Het is cruciaal om het scherm naar de ogen te brengen en niet de ogen naar het scherm! Op basis- en middelbare scholen is het dan ook belangrijk voor kinderen om vanaf het eerste gebruik meteen de juiste houding aan te nemen om nekklachten te voorkomen en een gezonde ontwikkeling van hun wervelkolom te waarborgen. Het is daarom essentieel om kinderen er telkens op te wijzen wat een juiste houding is. Sensibilisering staat dus centraal. Ten slotte, het gebruik van een standaard voor de tablet is aan te raden.
Naast een juiste houding is het ook belangrijk om regelmatig pauzes te nemen. Lange sessies zijn namelijk bijzonder nefast. Want een statische houding veroorzaakt snel spiervermoeidheid en stress in de gewrichten. Je hoofd regelmatig in alle richtingen bewegen en de schouders omhoog en omlaag brengen, liefst meerdere keren per uur, is een must. Wacht niet met bewegen tot je last ervaart, want dan is het eigenlijk te laat. Pijn is namelijk een teken dat er iets niet goed gaat: je zit verkeerd of je zit te lang. Twee dingen om absoluut te vermijden dus.
Tips om een tabletnek te vermijden
Spendeer je vaak tijd achter je tablet? Dan is het goed om de volgende tips in gedachten te houden om een tabletnek en de bijbehorende klachten te snel af te zijn. Niet alleen voor jezelf maar ook voor je kinderen.
- Breng het toestel naar je gezicht, in plaats van je gezicht naar het apparaat. Zo hoef je je nek minder ver te buigen.
- Zet je tablet op een standaard als je die voor een langere periode gebruikt. Het apparaat staat dan op ooghoogte, waardoor je buiging van de nek voorkomt.
- Laat je ellebogen rusten op kussens of armleuningen, zodat je je schouders niet optrekt. Het optrekken van de schouders verhoogt de spanning in nek- en schoudermusculatuur
- Wissel je houding geregeld af en zorg voor pauzes tussendoor.
- Zorg voor voldoende lichaamsbeweging wanneer je de tablet niet gebruikt.
- Doe regelmatig ontspannings- of rekoefeningen om de nek soepel te houden.
Wanneer is het verstandig om een osteopaat te bezoeken?
Preventie blijft uiteraard de basis. Maar het is raadzaam om een osteopaat te raadplegen voor een mogelijke behandeling als jij of je kind de volgende symptomen heeft:
- Nekpijn die langer dan een paar dagen duurt of regelmatig terugkeert.
- Hoofdpijn die erger wordt aan het einde van de dag.
- Ochtendstijfheid na een dag van intensief schermgebruik.
- Spierspanning op de schouders of tussen de schouderbladen.
- Tintelingen in de armen, handen of vingers.
Tabletnek of andere klachten en op zoek naar een osteopaat in je buurt? Osteopaat Vlaanderen helpt je op weg. Wil je meer lezen over de nek en nekproblemen? Ook daarmee staan onze osteopaten je graag bij. Op zoek naar de poster voor je praktijk? Neem dan zeker contact met ons op!