Jonathan Tresignie
Dat Osteopaat Vlaanderen er wil zijn voor elke osteopaat en #samennaardepatient gaat, dat is ondertussen ingeburgerd. Maar waar liggen de wortels van Osteopaat Vlaanderen? Hoe is het verhaal geschreven? Met welke insteek? En vooral: waar liggen de ambities in de toekomst? Voldoende vragen om vijf jaar na de oprichting founding fathers Jonathan Tresignie & Robin Demeeter eens aan de mouw te trekken.
De start: osteopathie in het juridische niemandsland
Osteopaat Vlaanderen: Voor we in het verhaal van Osteopaat Vlaanderen duiken, lijkt het me nuttig om even de achtergrond en het klimaat te schetsen. Want niets ontstaat zomaar in een vacuüm, Osteopaat Vlaanderen incluis.
Robin Demeeter: Zeker. En die historiek is ook wel een belangrijk. Als je kijkt: de eerste generatie osteopaten in België waren de pioniers. In de jaren ’80 kwamen ze terug uit het buitenland, meestal met een achtergrond in kinesitherapie of geneeskunde, en brachten ze de osteopathie naar hier. Bijna als missionarissen! Zonder wettelijk statuut destijds, maar met veel overtuiging en groeiende vraag van patiënten.
Osteopaat Vlaanderen: Dat wettelijk statuut, de erkenning, is eigenlijk altijd een heet hangijzer geweest. Leg je nog eerst even uit hoe dat zit? Want er lijken nog steeds onduidelijkheden over te bestaan.
Jonathan Tresignie: Het is in feite simpel. In 1999 kwam de Wet Colla er. Die erkende osteopathie formeel binnen een raamwet, samen met enkele andere niet-conventionele praktijken. Alleen bleef het bij een kader zonder echte uitvoering. Dus officieel was het beroep erkend, maar in de praktijk zaten we in een juridisch niemandsland. Dat is toch belangrijk om eens in de verf te zetten: osteopathie is “erkend”. Strikt genomen. Maar tot op heden is er geen regulerend kader voor de uitoefening. Da’s een soort catch-22.
Osteopathie is “erkend”. Strikt genomen. Maar tot op heden is er geen regulerend kader voor de uitoefening. Da’s een soort catch-22.
Osteopaat Vlaanderen: En zijn er sinds 1999 eigenlijk evoluties geweest aan dat statuut? Of zitten we nog steeds gevangen in dat niemandsland?
Jonathan: Ja, vanaf 2010 is er toch wel geleidelijk vooruitgang geboekt: adviezen van de Hoge Gezondheidsraad, gesprekken over opleidingsnormen. En in 2018 een officiële beroepskwalificatie via de Vlaamse overheid. Vandaag zijn we nog niet volledig erkend binnen de ziekteverzekering, maar we zijn wél gedeeltelijk gereguleerd en krijgen een steeds sterkere plek binnen de eerstelijnszorg.
Maar pas op: er is nog werk. Want de financiële inbedding binnen het zorgsysteem is beperkt. En er moet ook nog meer afstemming komen met andere zorgberoepen. Maar we staan wel op een kruispunt, denk ik. Dat voel ik toch. Want vandaag gaan we wel vooruit.
Robin Demeeter: Kijk, osteopaten zijn goed opgeleide professionals die een echte meerwaarde bieden, zeker op vlak van preventie en functioneel herstel. We worden ook steeds beter erkend door andere zorgverstrekkers. Dus: kleine stapjes. Maar in de juiste richting, dat wel. En dat willen we met ons Osteopaat Vlaanderen project echt zuurstof geven op veel vlakken.
Een positief startschot
Osteopaat Vlaanderen: De brug is gemaakt. Was net dat stagnerende klimaat—waarin er maar mondjesmaat aandacht was voor osteopathie—de katalysator om Osteopaat Vlaanderen op te richten?
Jonathan: Die situatie was absoluut een factor, zeker. Maar nooit als een negatief element om ons echt af te zetten tegen iets. In tegendeel. We voelden bij een pak collega’s dat er nood was aan een duidelijke stem voor Vlaamse osteopaten. Om samen te komen, te verbinden. Wat net een heel positieve evolutie is. Want we capteerden een duidelijk gemis.
Robin: We willen bovenal de noodzaken voor een nieuwe generatie invullen. Er zijn een heleboel zaken continu in verandering. Vandaag meer ooit. En de noodzaken voor een osteopaat op het veld zijn daar geen uitzondering op. Daarom streven we er bij Osteopaat Vlaanderen naar om vernieuwing brengen, met concrete meerwaarde voor de zorgprofessional. Zodat die zich op de patiënten kan focussen. En daar is veel werk aan de winkel!
We willen bovenal de noodzaken voor een nieuwe generatie invullen. Er zijn een heleboel zaken continu in verandering. Vandaag meer ooit. En de noodzaken voor een osteopaat op het veld zijn daar geen uitzondering op.
Daarom hebben we in 2020 Osteopaat Vlaanderen officieel opgericht, als community én als belangenbehartiger. Maar ook als meerwaardezoeker. We willen de brug zijn tussen osteopaten onderling en tussen de osteopaat en de patiënt.
Osteopaat Vlaanderen: Hoe ziet dat er concreet uit?
Jonathan: Wel, we ondersteunen onze leden in de eerste plaats. Hen ontzorgen zien we als een van onze kerntaken. Dat betekent osteo’s bijstaan met praktijkadvies, bijscholing, netwerkevents, digitalisatie en software, groepsvoordelen. Maar we doen meer, door ook te focussen op die patiënt.
Robin: Klopt, want dat lijkt door de jaren heen soms een aspect dat is ondergesneeuwd. De osteo moet ook echt die patiënt kunnen bereiken en informeren. Dus richten we ons op heldere communicatie naar patiënten toe.
Wat doet de osteopaat? Voor wie kunnen we iets betekenen? Waarvoor kan je bij ons terecht? Denk maar aan de campagnes rond nekproblemen door tabletgebruik bij kinderen. Of “Wanneer kan je met je baby naar de osteopaat”. Die interactieve tool dicht de kloof met de patiënten. En alles begint met transparantie. Zo helder en duidelijk mogelijk zijn. Naar onze leden én naar de patiënten.
De aanzet met onze channelmanagers en focusleden heeft van die missie een breed gedragen missie gemaakt. De projecten komen echt uit de osteopaat, die komt samen bij Osteopaat Vlaanderen met collega’s en ze gaan actief aan de slag. Wij luisteren, faciliteren en brengen de tools of experts aan. Met een duidelijk doel: meerwaarde realiseren.
Het is een intensief proces, maar de motor slaat echt aan. En dat is ineens de kracht van ons vernieuwend concept binnen de osteopathie. Hoe meer we mensen binnen hun interesse en expertise een bestemming kunnen geven bij OV, hoe meer het verhaal groeit. Daaruit distilleren we dan actiepunten die voor de hele community en zelfs osteopathie een verschil kunnen maken. Daar is een steunend lidmaatschap essentieel.
Bouwen aan een modern verhaal: multidisciplinair, patiëntgericht en eensgezind
Osteopaat Vlaanderen: Jonathan, nu we je als voorzitter even aan de tand kunnen voelen, polsen we eens bij jou naar de toekomst. Misschien eerst over osteopathie en zorg tout court. Waar gaan we heen volgens jou?
Jonathan: Zorg wordt steeds patiëntgerichter. Niet alleen focussen op ziekte, maar op functioneren, levenskwaliteit en context. Dat sluit perfect aan bij onze visie als osteopaten. We werken al lang holistisch. Nu begint de rest van het zorglandschap ook die richting uit te gaan. Dus osteopaten zijn terecht pioniers!
De toekomst ligt volgens mij ook in integratie: osteopaten als volwaardige partners binnen eerstelijnszorgteams, schouder aan schouder met huisartsen, kinesisten en andere zorgprofessionals. Die kruisbestuiving maakt het mogelijk om de patiënt écht centraal te stellen, in plaats van het zorgsysteem.
Robin: We willen bij Osteopaat Vlaanderen ook zelf voortrekker zijn van dat idee, door als verbindende partij op te treden. Zo sturen we focusleden naar opleidingen. En daar hebben we mooie voorbeelden van trouwens. Zo lieten we osteopaat Kathleen Neys, experte in behandeling van zuigelingen, les geven aan de opleiding vroedvrouwen op Hogeschool Antwerpen. Een andere osteopaat, Koen Govaerts, werd dan weer uitgenodigd als spreker bij kinderartsen en vroedvrouwen om de osteopaat als deel van “behandeltraject” van de zuigeling te motiveren. Of denk maar aan Tim Wattez, osteo bij Anderlecht, die een sessie aan de laatstejaarsstudenten Geneeskunde mocht geven. Dat we bij Osteopaat Vlaanderen die multidisciplinaire dialoog mogen faciliteren en daar écht een verschil mogen mee maken, daar doen we het voor.
De toekomst ligt volgens mij ook in integratie: osteopaten als volwaardige partners binnen eerstelijnszorgteams, schouder aan schouder met huisartsen, kinesisten en andere zorgprofessionals. Die kruisbestuiving maakt het mogelijk om de patiënt écht centraal te stellen, in plaats van het zorgsysteem.
Osteopaat Vlaanderen: Multidisciplinair dus. Maar tegelijk met de patiënt wel als brandpunt. Hoe denk je dat osteo’s dat concreet kunnen gaan vertalen? En hoe kan Osteopaat Vlaanderen daar een rol in spelen?
Jonathan: We moeten dat niet alleen doen in de praktijk, maar ook stevig onderbouwen vanuit Osteopaat Vlaanderen. Dat vraagt een eigen, gevalideerde toolkit om patiënten te adviseren. Of het nu gaat om hulpmiddelen (bureaustoelen, ergonomisch materiaal, een matras) of andere gerichte adviezen. Als osteopaten moeten we ons kunnen scharen achter een eengemaakte visie. Net daar willen we als beroepsgroep duidelijke standaarden in ontwikkelen.
Robin: Absoluut! Onze expertise gaat veel verder dan een cursus of presentatie geven en de doelgroep is ook heel divers. Zoals Jonathan terecht zegt moeten we voorbij de praktijk durven kijken. Want de osteopaat is een graag geziene zorgverstrekker en geniet heel veel vertrouwen op het veld. En we geloven dat we die positie nog meer in de verf moeten zetten door een actief plan naar de maatschappij toe, zelfs soms weg uit die eigen praktijk.
Daar werken we trouwens aan met een spiksplinternieuwe opleiding bedrijfsosteopathie. De osteopaat geniet veel trust bij mensen met werkgerelateerde klachten. Dus met dat idee sleutelen we aan een concept om die osteopaat een functie te geven in het optimaliseren van “gezonder werken”, met een betere houding. Daarvoor heb je een totaalconcept nodig, met opleiding en gelijkgestemdheid. Met zo’n missies denken we dat we nog meer ambassadeur kunnen zijn voor osteopathie, zeker bij het grote publiek.
Osteopaat Vlaanderen: De osteopaat mag dus een bredere blik hanteren. En verder kijken dan de praktijk zelf. Waar liggen nog opportuniteiten buiten de behandeltafel?
Jonathan: Digitalisering bijvoorbeeld. Niet als bedreiging, maar als kans. Digitalisering kan ons helpen om beter samen te werken met andere zorgverleners, efficiënter te communiceren, en onze zorg nog beter te documenteren. Alleen zal dat een digitale infrastructuur moeten zijn die is afgestemd is op onze praktijk. Op de osteopaat. Denk maar aan ons nieuwe concept, osteodesk. Eén platform met veilige gegevensdeling, anamnesetools, materiaal voor patiënten, enzovoort. Maar ook ondersteuning in het gebruik ervan. Digitalisering moet een hefboom zijn, geen extra drempel.
Robin: Weet je, osteopaten hebben weinig richtlijnen die hen opgelegd worden. Net door het gebrek aan de invulling van de kaderwet: er is geen orde of instantie die iets afdwingt, van bovenaf. Daar voelen wij onze verantwoordelijkheid om zelf actie te nemen. Door een pak zaken die we ook moeten professionaliseren als osteopaat. Denk maar aan gegevensverwerking: osteopaten werken met “medische data” en dienen zich ook aan te passen aan de evolutie van de tijd. We ontwikkelen het voor hen, met beveiliging zoals MFA (tweestapsbeveiliging bij het aanmelden, red.) in de software voor hun patiëntengegevens. Of denk maar aan een GVO (gevensverwerkingsovereenkomst, red.) zoals de wetgeving het voorziet. Van sensibilisering tot praktische tools, we willen het allemaal in gang zetten. En: het voor de osteo makkelijk maken om mee aan de slag te gaan. Aan ambitie geen gebrek!
Jonathan: Trouwens: ook AI kan een verschil maken. Ja, zelfs bij ons! We zijn met Osteopaat Vlaanderen al bezig aan een heel mooi project wat dat betreft. We geven nog niet te veel prijs! Maar het zal een tool zijn die de osteo bijstaat. Complementair is. En die je als osteo toelaat om nog betere zorg te bieden. Zo zie je: ook dat past binnen ons verhaal. We omarmen digitalisering en gaan specifiek op zoek naar hoe we het voor onze doelgroep, de osteopaat, op maat kunnen inzetten. Geen eenheidsworst, maar echt iets dat is ontwikkeld door en voor osteo’s. Dat vinden we heel belangrijk.
Osteopaat Vlaanderen: We lezen hier een duidelijke oproep om de neuzen in dezelfde richting te krijgen op een aantal vlakken. Hoe zorg je ervoor dat je osteo’s samen op dezelfde golflengte zitten?
Robin: Elk lid zit alvast in onze WhatsAppgroep, waar we osteopaten “digitaal” bij elkaar brengen. “Een zoveelste WhatsAppgroep”, hoor ik je denken… Niet waar! We merken dat we daar met zijn allen de vinger aan de pols houden. Osteo’s vinden elkaar snel en delen dingen. Bijvoorbeeld: een osteopaat zoekt voor een patiënt een goede orthodontist in een andere regio. De collega’s staan direct klaar en delen referenties in een oogwenk. Of iemand legt een casus voor, direct uit de praktijk, en je merkt dat er snel input komt. Bovendien capteren we ook input. We peilen via polls naar voorkeuren over opleidingen, verzamelen feedback en horen gewoon wat er leeft. Het is alsof elk lid een hulplijn erbij krijgt van een hele community. Waar we allemaal samen van leren.
Trouwens: ook offline op een heleboel events komen we natuurlijk samen om te overleggen. Zoals op onze jaarlijkse members day.
Jonathan: Trouwens, neuzen in dezelfde richting geldt ook extern. Hoe we naar buiten komen. We willen ook daar de osteopaat een eensgezinde uitstraling geven. Op de website staan er professionele foto’s, die we trouwens voor elk actief lid maken. We zetten dus niet alleen in op intern communiceren, maar denken ook goed na hoe we osteo’s op de meest aantrekkelijke manier in de schijnwerpers kunnen plaatsen extern. We staan voor een uniform merk: van fotografie tot het logo op onze jasjes. Het straalt allemaal onze positieve missie uit.
Draagvlak voor kwaliteitscriteria en gangmaker voor de moderne osteo
Osteopaat Vlaanderen: Jullie lieten me vooraf ook weten dat je het wilde hebben over kwaliteit. En dat je die als een van de drijfveren ziet voor de toekomst. Leg eens uit.
Jonathan: Absoluut. Kwaliteit is geen checkbox, geen vakje afvinken en hop gedaan. Het is een proces. We investeren in opleiding en bijscholing, in evidence-informed practice, en in richtlijnen en ethische codes.
We vragen het aan onze leden, werken ook aan externe toetsing en samenwerking met andere beroepen. Want echte kwaliteit komt niet gewoon van binnenuit. Je moet ook bereid zijn om je werking in vraag te stellen en open te staan voor feedback. Dat is een continu verhaal: analyseren, bijsturen, verbeteren. Keer op keer. Zo bouw je volgens ons aan een steeds hoger niveau.
En dat wil ik toch even beklemtonen: het is niet kwaliteit an sich. Vertrouwen is de basis van alles. Vertrouwen van de patiënt, van collega-zorgverleners en van beleidsmakers. En dat krijg je alleen als je kunt aantonen dat je zorg veilig, deskundig en respectvol is.
We willen ook maatschappelijk relevant zijn ten slotte. Met aandacht voor kwetsbare groepen, voor gezondheidsgelijkheid en voor een duurzame benadering van zorg. De toekomst van osteopathie is niet alleen professioneel, maar ook sociaal geëngageerd.
Robin: Wat het meeste zuurstof geeft aan al deze aanpak is dat we input vragen aan onze leden. Het is echt vanuit hén gedreven. Daar kunnen we zeggen dat ons verhaal anders is dan de andere spelers. Je leest vaak bijzonder interessante input waarmee je echt kan scoren en als dat ook nog eens van een groot deel van de collega’s komt, dan is het echt de moeite om het te ontwikkelen. We geloven dat top-down voorbij is. In plaats daarvan willen we echt inzetten op een breedgedragen visie geïnspireerd door de reactie van onze leden. Samen weet je meer dan alleen.
En dat wil ik toch even beklemtonen: het is niet kwaliteit an sich. Vertrouwen is de basis van alles. Vertrouwen van de patiënt, van collega-zorgverleners en van beleidsmakers. En dat krijg je alleen als je kunt aantonen dat je zorg veilig, deskundig en respectvol is.
Osteopaat Vlaanderen: Als dat geen nobel pleidooi is! Tot slot: waar wil Osteopaat Vlaanderen naartoe?
Jonathan: We willen dé referentie zijn, punt. Voor de patiënt, voor de zorgverlener, en voor de beleidsmaker. We blijven inzetten op professionele ondersteuning, kwaliteit en samenwerking. Want alleen zo garanderen we een sterke, relevante toekomst voor ons beroep. Dat doel kunnen we niet alleen, op ons eilandje aan de behandeltafel. Maar wel: samen, de koppen bij elkaar, in dialoog gaan. En soms in discussie! Zolang we maar dat ene doel voor ogen: blijven schaven aan de meest kwalitatieve zorg voor de patiënt.
We willen ook een katalysator zijn van vernieuwing: een brug naar een meer geïntegreerd, mensgericht zorgmodel. Niet door af te wachten, maar door proactief richting te geven.
Trouwens: dat start bij de toekomstige osteo’s! Hen een warme ontvangst bieden en ondersteunen als pas afgestudeerde collega’s. Hun enthousiasme en frisse blik zijn een verrijking voor het veld. We willen hen dan ook actief begeleiden in hun traject als startende osteopaten, met oog voor professionele ontwikkeling, praktische ondersteuning en collegiale verbondenheid. De volgende generaties samen wegwijs maken dus.
We willen ook een katalysator zijn van vernieuwing: een brug naar een meer geïntegreerd, mensgericht zorgmodel. Niet door af te wachten, maar door proactief richting te geven.
Osteopaat Vlaanderen: #samennaardepatiënt dus! En zo is de cirkel helemaal rond. Tot slot: wat mogen we binnenkort nog verwachten van Osteopaat Vlaanderen? Iets om naar uit te kijken?
Robin: We gaan nog niet alles prijsgeven!
Osteopaat Vlaanderen: Een klein tipje van de sluier voor de lezers die helemaal tot op het einde flink alles hebben gelezen dan?
Robin: Omdat je aandringt. We werken achter de schermen aan een heus osteocongres, een event dat geen enkele osteopaat zal willen missen. Met een straf programma. Daarnaast zijn we ook gericht structurele partnerships aan het uitbouwen. Geen sponsors, voor alle duidelijkheid. Wel een win-winverhaal voor de osteo én de partner. En we hebben al hele mooie dingen in de pijplijn zitten daar. Er is nog meer… maar daarmee sluit ik voorlopig af. We leggen nog niet alle kaarten op tafel!
Osteopaat Vlaanderen: Bedankt voor de “sneak peek”. En bedankt om tijd te maken voor het gesprek, heren!